1420- 1911 թթ․մին և ցին
դինաստիաների 24 նախկին կայսերների բնակավայրը՝ Պեկինի Արգելված քաղաքը, աշխարհի ամենամեծ
պալատային համալիրն է։
Ավանդության համաձայն՝ Արգելված
քաղաքն իր անվանումը ստացել է այն պատճառով, որ մի ժամանակ այնտեղ առանց կայսերական
թույլտվության ոտք դնողներին դատապարտում էին մահվան։ Այսօր Չինական կառավարությունը
քաղաքը պաշտոնապես վերանվանել է Գուգուն («Հին պալատ» կամ «Պալատ թանգարան»)։
Համալիրը կառուցվել է
1406 թ․՝ Մին երրորդ կայսր Յոնգ Լիի հրամանով, ով Չինաստանի մայրաքաղաքը Պեկինից փոխադրեց
Նանկին։ 2460x3150 ոտնաչափ (820 մ x 1050 մ) մեծություն ունեցող Փակ քաղաքը շրջապատված
է 30 ոտնաչափ (10 մ) բարձրությամբ պատով, որն էլ, իր հերթին, շրջապատված է 20 ոտնաչափ
(7 մ) խորությամբ խանդակով։ Կառույցն ունի մոտավորապես 1000 սենյակ, որոնք կարող են
բարձրակարգ հարմարավետություն ապահովել 6000 բնակչի համար, ներառյալ կայսեր պալատականներին
և նրանց ծառաներին։
Համալիրի մեջ առանձնահատուկ
տեղ է գրավում Գերագույն ներդաշնակության դահլիճը։ Լինելով Չինաստանի ամենամեծ փայտե
կառույցը և կայսերական իշխանության խորհրդանիշը՝ այն իրականում նաև ժամանակի ամենաբարձր
կառույցն էր, քանի որ այն ժամանակ արգելված էր կառուցել որևէ ավելի բարձր շինություն։
18-րդ
դարի վերջում քաղաքում բնակվում էր 9 հազար բնակիչ. նրանք թագավորի և նրա հարազատների
սպասավորներն էին՝ անվտանգության աշխատակիցները, աղախինները, ներքինիները, հարճերը
և հասարակ ծառայողները: Ներքին բակը և քաղաքի գլխավոր սրբավայրը փակ էր կանանց համար:
Բացառություն էր միայն կայսրուհու հարսանիքը, այն էլ՝ միայն մեկ օրով:
Կայսրը
մի քանի կանանց հետ ամուսնանալու իրավունք ուներ, բացի դրանից՝ նա
պահում էր մեծ թվով
հարճեր: Նրանք հասարակ գյուղացիներ չէին, այլ Չինաստանի ամենալավ և ապահովված ընտանիքներից
դուրս եկած կանայք, ովքեր լավ կրթություն ունեին: Ամեն օր կայսրն իր համար ընտրում
էր գիշերն անցկացնելու ընկեր: Իր ընտրյալը, լիներ կին, թե հարճ, պարտավոր էր իր սենյակից
մերկ անցնել թագավորական ննջասենյակ: Դա արվում էր հանուն կառավարչի անվտանգության,
որպեսզի կանայք իրենց հետ թույն կամ զենք չտանեին: Հարճի կամ կնոջ պահանջարկը կախված
էր հասարակության մեջ նրանց զբաղեցրած դիրքից: Յուրաքանչյուր կարգավիճակ ուներ իր համապատասխան
սպասքի գույնը: Միայն կայսրը և կայսրուհին կարող էին ուտել ոսկյա կամ թանկարժեք դեղին
ֆոսֆորյա սպասքով: Իսկ նրա ամբողջ կազմը պետք է ծնկի գար կայսրի առաջ. ոչ ոք տիրոջ
դեմքին նայելու իրավունք չուներ՝ բացառությամբ մի քանի մարդկանց: Ցանկացած անհնազանդության
դեպքում սպառնում էր մահապատիժը:
Կայսրի
պալատում գոյություն ուներ իր իսկ նորաձևությունը: Ընդունված էր, որ կանայք կրեին
20 սմ բարձրությամբ կոշիկ, որի շնորհիվ լիովին փոխվում էր քայլվածքը՝ դառնալով ավելի
կանացի: «Արգելված քաղաքում» ապրում էին բազմաթիվ ներքինիներ: Այդ ժամանակ շատ տղամարդիկ
ստիպված էին գնում այդ քայլին, որպեսզի ծառայության անցնեին թագավորական ապարանքում:
Ցավալին այն էր, որ հենց ծնողներն էին իրենց որդիներին վաճառում ստրկության, որպեսզի
չմեռնեին սովից:
Կայսրերի
համար մեծ նշանակություն են ունեցել նաև թվերը: Նրանց սիրելի թիվն ինն էր, այդ պատճառով
քաղաքի բոլոր անկյուններում կարելի է տեսնել այդ թիվը: Ի դեպ, ինը թիվը համահունչ էր
չինարեն «հավերժություն» բառին: Ինը թվի հանդեպ սերը երևում է նաև նրանից, որ թագավորական
համալիրի 800 շինություններ ունեն 9999 սենյակ:
Այդ ամբողջ
ճոխության վերջին տիրակալը եղել է Պու անունով կայսրը: Նա գահ է բարձրացել երեք տարեկանում,
սակայն 1912 թ.-ին ստիպված էր հրաժարվել թագից: Դրանից հետո ևս 12 տարի ապրել է «Արգելված
քաղաքում», այնուհետև ձերբակալվել և 15 տարի փակվել է բանտում:
20-րդ
դարի սկզբներին հասարակ մարդկանց դեռ թույլ չէր տրվում մուտք գործել այդ քաղաքի տարածք,
նույնիսկ՝ մի քանի մետր մոտենալ պարիսպներին: Այն հարգարժան մարդիկ էլ, ովքեր ունեին
այդ իրավունքը, միայն համապատասխան հագուստով պետք է մուտք գործեին և պահպանեին լռություն,
որպեսզի չխաթարեին քաղաքի անդորրը:
Քաղաքի ճարտարապետության
զարմանալին այն է, որ կառուցման ընթացքում չի օգտագործվել ոչ մի հատիկ մեխ: Բարձունքից
նայելիս նկատվում է, որ քաղաքի բոլոր փայտե տների պատերը ներկված են կարմիր գույնով,
իսկ տանիքները՝ դեղին: Եթե որևէ պաշտոնյա կամ ընտանիքի անդամներից մեկը հագնվեր կամ
տունը զարդարեր դեղին գույնով, նրանց սպասվում էր մահապատիժ: Քաղաքը հրդեհներից պաշտպանելու
համար շրջապատել են ջրով լի հսկայական բրոնզյա տակառներով:
Աղբյուրներ՝
2. Մարկ Տրոմանի «Աշխարհի Հրաշալիքները» գիրք.
0 comments:
Post a Comment